Op de energiemarkt gebeurde in april iets bijzonders: voor het eerst in de geschiedenis kwam de APX-maandprijs voor de peak lager uit dan de offpeak prijs. Dat zat er al even aan te komen en de kans dat het opnieuw gebeurt is groot. Wat betekent dit voor de prijzen van elektriciteit? 

Korte achtergrond

• APX is een spotmarkt, waarop de prijzen elk uur veranderen op basis van vraag en aanbod.
• Peak staat voor de piekuren, tussen 08.00 en 20.00 uur. Offpeak gaat dus over de daluren.
• Baseload is de basishoeveelheid elektriciteit die nodig is.
  
  

Steeds meer duurzame energie

Peakuren zijn duurder dan offpeakuren en baseload. Dat stond lange tijd vast op de elektriciteitsmarkt. Overdag lag de vraag naar elektriciteit hoger, dus moesten er op dat moment duurdere centrales draaien. Hierdoor lag de prijs hoger dan in de avond. Maar de laatste jaren zagen we een aantal grote veranderingen, waarmee de het verschil tussen base en peak kleiner werd.

De belangrijkste ontwikkeling is de enorme toename van zonnepanelen. Het geïnstalleerde vermogen steeg van 400 MWp in 2012 naar ruim 6 GWp in 2019. Dit staat gelijk aan een aantal grote gascentrales in Nederland die niet meer nodig zijn op een zonnige dag. Dit drukt de prijs. Of eigenlijk drukt het alleen de peakprijs, want de baseload moet altijd geproduceerd worden.

April was een zonnige maand

Daarnaast was april 2020 een uitzonderlijk zonnige maand. Gemiddeld heeft april 180 zonuren, maar dit jaar waren het er ruim 280. Hoewel de zon nog niet zijn volledige kracht heeft bereikt, helpen de vele uren wel aan een hoge PV-productie. 

Lagere vraag door economische gevolgen corona

Net als op de gasmarkt was de vraag naar elektriciteit laag in april, vanwege de coronamaatregelen. In veel landen zijn kantoren en een deel van de fabrieken gesloten.

Hierdoor ligt de vraag vooral tijdens peakuren een stuk lager dan normaal. 

De grote industriële processen die baseload opereren, gaan wel door. Het effect hiervan verschilt per land, omdat elk land een eigen beleid heeft. Maar door de marktkoppeling tussen de landen werkt dit wel door in de totale Europese elektriciteitsvraag. En dus in de lagere prijzen. 

Goedkopere productie door lagere CO2-prijs

Ten slotte werkte ook de lagere CO2-prijs door in de lage spotprijzen. Centrales konden hierdoor goedkoper produceren, wat de prijs van elektriciteit omlaag drukt. In korte tijd daalde deze van 27 euro per ton naar 18 euro per ton. 

Bij een gascentrale scheelt dit 3 euro per opgewekte MWh en voor een kolencentrale zelfs 4,50 euro per MWh. 

Betekenis voor de elektriciteitsmarkt

De interessante vraag is: hoe reageert de markt hierop en gaan we dit in de toekomst vaker zien?
De spread tussen base en peak staat in de toekomst ook onder druk en de kans bestaat dat de peak nog eens lager uitkomt dan de base. Natuurlijk was april wel een uitzonderlijke situatie vanwege de lage vraag. In de zomer ligt de vraag hoger vanwege het gebruik van airco’s. Maar misschien kan een zonnige herfstmaand wel hetzelfde effect veroorzaken, met een bepaalde temperatuur en veel zon. 

Bron: Essent